دبیر شورای عالی فضای مجازی دانشگاه آزاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان»
نسخه نهایی «دانشجویار» تا پایان آبان راه‌اندازی میشود
استاندارد‌سازی سامانه‌های دانشگاه در قالب نظام جامع فضای مجازی
سارا طاهری، خبرنگار:دانشگاه آزاد اسلامی این روزها تلاش دارد تا اقدامات خود در حوزه فضای مجازی را گسترش دهد؛ هرچند اولویت اول مسئولان دانشگاه برگزاری کلاس‌ها به صورت حضوری است اما قرار است زیرساخت‌های فضای مجازی نیز گسترش پیدا کند تا اگر روز مبادایی پیش آمد و کشور درگیر روزهایی مانند روزهایی کرونایی شد، پای آموزش مجازی دانشگاه لنگ نزد. همان اتفاقی که در روزهای ابتدایی شیوع کرونا برای بسیاری از دانشگاه‌های کشور پیش آمد اما دانشگاه آزاد به‌واسطه ظرفیتی مانند واحد الکترونیکی و شورای عالی فضای مجازی از قافله آموزش جا نماند. حالا این دانشگاه در تازه‌ترین اقدام خود قرار است سامانه دانشجویار را تا دو هفته دیگر راه‌اندازی کند. البته به گفته مشاور رئیس و دبیر شورای عالی فضای مجازی دانشگاه آزاد، استاندارد‌سازی سامانه‌های موجود دانشگاه نیز دنبال میشود تا کیفیت این سامانه‌ها افزایش پیدا کند. همچنین قرار است به تمام واحدهای دانشگاه کمک شود تا خود را توسعه داده و تبدیل به یک واحد فناور در حوزه فضای مجازی شوند. همچنین قرار است سرویس جلسات آنلاین روی پلتفرم وادانا به تمام واحدهای دانشگاه ارائه شود.
استاندارد‌سازی سامانه‌های دانشگاه در قالب نظام جامع فضای مجازی
عزیز نجف‌پور آقابیگلو، مشاور رئیس و دبیر شورای عالی فضای مجازی دانشگاه آزاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص اقدامات این شورا در حوزه فضای مجازی گفت: «در شورای فضای مجازی دانشگاه در گام اول، به دنبال استاندارد‌سازی سامانه‌های موجود دانشگاه هستیم تا در وهله اول کیفیت این سامانه‌ها را افزایش داده و در وهله دوم با یکدیگر هماهنگ شده و درنهایت امکان توسعه آنها در معماری جدید مهیا شود».
او اضافه کرد: «اکنون در دانشگاه آزاد سامانه‌هایی وجود دارد که باید کیفیت آنها ارتقا پیدا کرده و با یکدیگر هماهنگ شوند تا امکان گفت‌وگو و تبادل داده بین آنها تسهیل شود و همچنین امکان توسعه روشمند این سامانه‌ها فراهم شود.»
رئیس واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد با بیان اینکه بخشی از فرآیند هماهنگی سامانه‌ها، تعیین محدوده موضوعی و خدمات و مشخص شدن مرزهای آنها است توضیح داد: «ما یک پلتفرم یا سکوی انحصاری در دانشگاه نداریم بلکه درصددیم تا برای حوزه‌های اصلی دانشگاه، یعنی آموزش، پژوهش، فرهنگی – دانشجویی و حوزه فناوری و سایر حوزه‌ها پلتفرم‌های مختلفی داشته باشیم که هوشمند‌سازی دانشگاه را تامین کنند.»
نجف‌پور در ادامه خاطرنشان کرد: «به همین منظور نظام جامع معماری فضای مجازی دانشگاه آزاد تدوین و مصوب شده و درحال تعریف آنها هستیم تا این سکوها براساس برنامه تحول، خود را متناسب با نظام جامع معماری یکپارچه دانشگاه توسعه دهند.»
سکوی شماره؛ اتفاق جدید دانشگاه در حوزه مجازی
او درباره دومین اقدامی که در شورای عالی فضای مجازی دانشگاه آزاد انجام میشود نیز گفت: «شناسایی نیازها و خدماتی که باید در دانشگاه مجازی شوند دومین اقدام‌مان در شورای فضای مجازی دانشگاه است. یعنی یک‌نوع بررسی و نیازشناسی انجام شده و براساس آنها، سامانه‌ها و خدمات جدیدی که باید در دانشگاه وجود داشته باشند شناسایی و تعریف میشوند».
مشاور رئیس و دبیر شورای عالی فضای مجازی دانشگاه آزاد با تاکید بر اینکه این اقدام در سه لایه انجام میشود اظهار کرد: «این اقدام یا در حوزه خدمات پایه است که مواردی چون خدمات پیام‌رسانی یا گیت‌وی و… را شامل میشود که مشخصا درحال‌حاضر سکوی شبکه «شماره» بالا آمده و در حال تست و توسعه آن هستیم. دومین لایه عبارت از لایه خدمات عملیاتی است که شامل سامانه‌های اصلی دانشگاه مانند آموزشیار، پژوهشیار و دانشجویار و… است که به دانشجویان سرویس‌های اصلی دانشگاهی را ارائه می‌دهند. سومین لایه نیز لایه خدمات و سرویس‌های ارزش افزوده است که براساس زمینه‌های جدید کسب‌وکاری و خدماتی توسط دی‌نفعان مختلف داخل دانشگاه و خارجی تعریف و توسعه پیدا میکند.»
وی تصریح کرد: «ما برای واحدهای دانشگاه آزاد، بخش خصوصی و همچنین اساتید و دانشجویانی که در این حوزه ایده دارند فضایی مهیا می‌کنیم تا کسب‌وکارهای جدید را براساس خدماتی که به فضای دانشگاه یا بیرون از دانشگاه می‌توان ارائه داد تعریف کنند».
واحدهای دانشگاه می‌توانند به واحد فناور فضای مجازی تبدیل شوند
نجف‌پور درخصوص سومین اقدام شورای عالی فضای مجازی نیز توضیح داد: «در تلاشیم تا ظرفیت‌های واحدهای دانشگاه در کل کشور را که در حوزه‌های مختلف خدماتی و محتوایی، فضای مجازی دارند شناسایی کرده و از آنها در معماری و توسعه زیست‌بوم فضای مجازی دانشگاه استفاده کنیم. درواقع به دنبال آن هستیم تا هم از ظرفیت داخل دانشگاه برای توسعه زیست‌بوم فضای مجازی دانشگاه استفاده کرده و هم به تمام واحدهای دانشگاه کمک کنیم تا خود را توسعه داده و تبدیل به یک واحد فناور در حوزه فضای مجازی شوند و خود را در سطح کشور مطرح کنند».
او با تاکید بر اینکه سیاست اصلی ما توسعه واحدهای دانشگاه آزاد برای حضور هدفمند در نظام موضوعات اولویت‌دار حکمرانی فضای مجازی کشور است عنوان کرد: «به عبارت بهتر واحدهای دانشگاه آزاد می‌توانند مجموعه‌های دانش‌بنیانی باشند که برای مسائل و موضوعات اصلی کشور محصول تولید می‌کنند.»
او بیان کرد: «سکوی «شماره» نیز راه‌اندازی شده تا نیاز بدنه دانشگاه در ارتباطات روشمند و اختصاصی تامین شود که البته در مرحله تست و آزمایش هستیم که به‌مرور اصلاح خواهد شد.»
شبکه مجازی ارتباطات هوشمند پلتفرم ارتباطی خانواده دانشگاه
نجف‌پور درخصوص سکوی شماره توضیح داد: «دانشگاه آزاد اسلامی در راستای ایجاد بستر تعاملات امن بین دانشجویان، استادان، اعضای هیات‌علمی و مدیران دانشکده‌ها و واحدها، یک پلتفرم اوپن‌سورس را براساس پروتکل‌های ماتریکس توسعه داده است که نیازهای امن داخل شبکه دانشگاهیان آزاد را تامین کند. برای انجام این فرآیند با مشاورت انجمن اوپن‌سورس ایران کار پیش رفته است».
او درباره مزیت‌های این پلتفرم ارتباطی نیز توضیح داد: «یکی از مزیت‌های این پلتفرم ارتباطی امنیت بسیار بالای آن است که کاملا پیام‌ها به‌صورت کدگذاری‌شده دوطرفه منتقل میشود. تمام داده‌ها در داخل دانشگاه بوده و از دانشگاه خارج نمیشود بنابراین هیچ نگرانی از جهت امنیت داده وجود ندارد. این پلتفرم نیاز محافل دانشگاهی و پژوهشی است تا نیازهای ارتباطی داخلی خود، شبکه نخبگان و علمی و پژوهشی را این‌گونه تامین کنند.»
مشاور رئیس و دبیر شورای عالی فضای مجازی دانشگاه آزاد خاطرنشان کرد: «این پلتفرم با پیام‌رسان‌هایی که ارتباطات عمومی را تامین میکند متفاوت بوده و معماری آن نیز متفاوت است. ما چرخه‌ها و لایه‌های مختلفی را در این سکوی ارتباطی دیدیم که مکمل فرآیندهای آموزشی و پژوهشی دانشگاه خواهد بود و فرآیند ارتباطات دانشجویان، استادان، کارمندان و مدیران در ساختار این شبکه مجازی ارتباطات هوشمند تامین خواهد شد.»
نجف‌پور گفت: «تلاش کردیم تا برای تامین این سکو از ظرفیت شرکت‌های پیام‌رسان داخلی استفاده کنیم و در این راستا با آنها جلسات زیادی برگزار شد اما نتوانستیم نیاز دانشگاه را از طریق آنها تامین کنیم بنابراین به این سمت حرکت کرده و این سکو را بالا آوردیم. بدنه دانشگاه به‌صورت فازبندی‌شده وارد این سکو خواهند شد».
آماده‌سازی نسخه نهایی سامانه دانشجویارتا دو هفته آینده
دبیر شورای عالی فضای مجازی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه نسخه نهایی سامانه دانشجویار تا دو هفته آینده راه‌اندازی میشود اضافه کرد: «دانشجویار بستری برای ارائه خدمات دانشجویی و فرهنگی خواهد بود و فضایی برای زیست دانشجویان از حیث صنفی و دانشجویی، فرهنگی و حتی کسب‌وکارها خواهد بود. همچنین به‌زودی شاهد رونمایی از سامانه کتابخانه دیجیتال دانشگاه، سامانه مجلات و همایش‌های دانشگاه خواهیم بود».
رئیس واحد الکترونیکی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص اقدامات واحد الکترونیکی توضیح داد: «در دانشگاه آزاد واحد الکترونیکی یک واحد دانشگاهی ستادی است که رسالت آموزش مجازی کلیت دانشگاه را برعهده دارد. در زمان کرونا وظیفه ارائه زیرساخت فضای مجازی با واحد الکترونیکی بود و بعد از برطرف شدن این بیماری، برحسب شرایطی که طبق بخشنامه‌های سازمان مرکزی مشخص میشود تمام کلاس‌هایی که قرار باشد به‌صورت مجازی باشند صرفا در بستر وادانا (سامانه واحد الکترونیکی) برگزار خواهد شد».
LMS دانشگاه محل بارگذاری طرح درس‌ها و منابع
او با تاکید بر اینکه سیاست دانشگاه بر توسعه حداکثری آموزش حضوری در واحدهای متولی آموزش حضوری است اظهار کرد: «آموزش مجازی برای واحدهای حضوری صرفا آموزش مکمل است و البته در مواقع اضطرار مانند بیماری کرونا، سیل، زلزله که در آموزش حضوری اختلال رخ می‌دهد، آموزش مجازی را دنبال می‌کنیم اما سیاست دانشگاه بر آموزش حضوری است. البته متقاضیان آموزش مجازی می‌توانند به واحد الکترونیکی منتقل شوند و این واحد هم یکی از بهترین دانشگاه‌ها در عرصه آموزش مجازی است».
رئیس واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد ادامه داد: «سامانه وادانا دارای دو بخش LMS و جلسه آنلاین است و گفتم که سیاست دانشگاه برگزار کلاس‌ها به‌صورت حضوری است اما LMS دانشگاه محل بارگذاری طرح درس‌ها، گزارش پیشرفت طرح درس و بارگذاری منابع و گزارش حضور و غیاب و… خواهد بود و تمام واحدها و اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی در ابتدای هر ترم، طرح درس و منابع دروس و همچنین گزارش پیشرفت کلاس در طول ترم را در LMS وادانا بارگذاری می‌کنند».
ارائه سرویس جلسات آنلاین روی پلتفرم وادانا
او تصریح کرد: «درحال‌حاضر در سطح سازمان و استان‌ها و واحدها نیاز به برگزاری جلسات مجازی مدیریتی و کاری و… وجود دارد که از سرویس‌های پراکنده استفاده می‌کنند و تجربه دو سال‌واندی آموزش مجازی ما را به بلوغی رسانده که می‌توانیم سرویس جلسه آنلاین را برای برگزاری جلسات کاری و مدیریتی و نشست‌های علمی پشتیبانی کنیم. به‌زودی سرویس جلسات آنلاین روی پلتفرم وادانا به تمام واحدهای دانشگاه آزاد ارائه خواهد شد تا بتوانند جلسات خود را روی این سامانه انجام دهند».
او در پایان تاکید کرد: «ما در دبیرخانه شورای فضای مجازی دانشگاه آزاد از ظرفیت همه اساتید و دانشجویان حوزه‌های مختلف فضای مجازی اعم از فنی و زیرساختی، محتوایی و کاربری دعوت می‌کنیم که در معماری و توسعه فضای مجازی دانشگاه و به عبارت دیگر در توسعه دانشگاه آزاد هوشمند به ما کمک کنند و از هر ایده‌ای که بتواند در این اکوسیستم مورد استفاده قرار بگیرد استقبال می‌کنیم».
